Nhà thơ Thanh Hải, hay còn được biết đến với tên thật là Phạm Bá Ngoãn (1930-1980), là một trong những nhà thơ hiện đại nổi tiếng của Việt Nam. Ông sinh và lớn lên tại xã Phong Bình, huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế. Để hiểu rõ hơn về cuộc đời và tác phẩm của tác giả Thanh Hải, mời các bạn đọc thêm thông tin trong bài viết trên genzstory.
Tiểu sử tác giả Thanh Hải
Thanh Hải, tên thật là Phạm Bá Ngoãn (1930-1980), sinh và lớn lên tại xã Phong Bình, huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế. Ông sinh ra trong một gia đình trí thức nghèo, với cha làm nghề dạy học và mẹ làm nông dân.
Ông là người anh cả trong gia đình gồm 3 người anh em. Hai người em của ông là Phạm Bá Liên và Phạm Bá Chất, họ cũng đóng góp cho cách mạng nhưng ít được nhắc đến so với người anh trai của mình. Thanh Hải tham gia vào cách mạng từ năm 17 tuổi, hoạt động ở khu vực huyện Hương Thủy và làm chính trị viên cho Đoàn văn công Thừa Thiên Huế.
Từ năm 1954 đến 1964, tác giả Thanh Hải ở lại quê hương để hoạt động cách mạng và làm cán bộ tuyên huấn của tỉnh. Năm 1964 – 1967, ông được giao trách nhiệm phụ trách báo Cờ Giải Phóng của Thành phố Huế. Sau đó, ông tham gia và làm Ủy viên ban chấp hành Hội Nhà văn Việt Nam, Chi hội phó hội văn nghệ giải phóng Bình Trị Thiên.
Từ năm 1975, Thanh Hải giữ chức vụ Tổng thư ký hội Văn nghệ Bình Trị Thiên và là Ủy viên thường vụ thuộc Hội Liên Hiệp Văn học Nghệ thuật Việt Nam.
Ông được biết đến là một trong những nhà thơ thắp lên ngọn lửa thi ca Cách Mạng trong lòng người dân Miền Nam trong những thời kỳ đen tối, dưới ách thống trị dã man của Ngô Đình Diệm và lũ tay sai của Đế Quốc Mỹ.
Sau thời kỳ hòa bình, ông chỉ sống vỏn vẹn 5 năm trước khi mắc phải căn bệnh xơ gan cổ trướng hiểm nghèo. Trong thời gian nằm viện, ông viết bài thơ “Mùa xuân nho nhỏ”, được in trong tập “Huế mùa xuân” và được nhiều người biết đến. Thanh Hải qua đời vào ngày 15/12/1980.
Sự nghiệp sáng tác và những tác phẩm nổi tiếng của nhà thơ Thanh Hải
Trong suốt 50 năm cuộc đời, tác giả Thanh Hải đã sáng tác được năm tập thơ quan trọng: “Ánh Mắt” (1956); “Người Đồng Chí Trung Kiên” (1962); “Huế Mùa Xuân” (tập 1, tập 2 năm 1970 – 1972); và “Mùa Xuân Nho Nhỏ” (1980).
Với sự đóng góp cho văn học quê hương, Thanh Hải đã được nhà nước vinh danh qua các giải thưởng như: Giải thưởng văn học Nguyễn Đình Chiểu năm 1965 và Giải thưởng văn học nghệ thuật của nhà nước năm 2000.
Năm 1960, bằng bài thơ “Mồ Anh Hoa Nở”, Thanh Hải đã giành giải nhất trong một cuộc thi thơ do Báo Thống Nhất tổ chức.
Nhiều tác phẩm của ông như “A Vầu Không Chết”, “Mồ Anh Hoa Nở”, “Tấm Băng Vẫn Đi Đầu”, “Núi Vẫn Nhớ Người Vẫn Thương”,… đã trở thành những tác phẩm kinh điển. Sau này, những bài thơ này đã được in trong tập thơ “Những Đồng Chí Trung Kiên” của NXB Văn Học, Hà Nội, năm 1962.
Ngoài tập “Những Đồng Chí Trung Kiên”, Thanh Hải cũng viết về hình ảnh của phụ nữ yêu nước, bao gồm người mẹ, người vợ, cô thanh niên xung phong, và những người em giao liên.
Trong thơ kháng chiến, hình ảnh người mẹ được Thanh Hải mô tả đẹp nhất. Mẹ không chỉ là người phụ nữ ở nhà, mà còn là những chiến sĩ tham gia trực tiếp vào cuộc kháng chiến.
Trong bài thơ “Sang Đò Đêm Mưa”, người mẹ tham gia chèo đò đưa chiến sĩ sang sông. Hình ảnh này gây cho độc giả sự cảm phục và lòng day dứt không nguôi. Câu “Quê Hương Nơi Mẹ Gắn Bó Cả Cuộc Đời” cũng được Thanh Hải viết lên: “Cần Giữ Đất Mẹ Hóa Thành Khẩu Súng / Xe Địch Vào, Tay Trắng Cũng Xông Ra”.
Nhà thơ Thanh Hải từ biệt cõi trần vào ngày 15 tháng 12 năm 1980, kết thúc một cuộc đời gắn bó với cách mạng. Sau 2 năm ngày ông mất, tập thơ cuối cùng của ông được NXB Tác phẩm mới xuất bản năm 1982, trong tập thơ Mùa xuân đất này. Tập thơ mà tác giả Thanh Hải viết vào những năm cuối cùng của cuộc đời, ông viết với sự hối thúc bên trong, vì cái gọi là nghĩa tình sâu nặng với cuộc sống mà ông cảm thấy chân quý.
Xem thêm: Tác giả Xuân Quỳnh – Tiểu sử, cuộc đời và phong cách văn học