6 cuốn sách khoa học giúp GenZ hiểu hơn về nhân loại

Sách khoa học luôn là thể loại được yêu thích hàng đầu của những người đam mê học sách, bởi nó cung cấp tri thức về thế giới sống, khơi dậy tính tò mò, hiểu biết về thế giới xung quanh. Nếu bạn cũng đang muốn nâng cao kiến thức về thế giới khoa học, đừng bỏ qua 6 cuốn sách nổi tiếng sau đây.

The Selfish Gene (Gene vị kỷ) – Richard Dawkins

Đây là cuốn sách khoa học đã tạo ra một làn sóng hưng phấn trong cả cộng đồng sinh học và đại chúng khi lần đầu tiên xuất bản vào năm 1976. Sách này đã trình bày một cách sống động cái nhìn về cuộc sống qua con mắt của gen, với một phong cách văn phong rõ ràng, tập hợp các yếu tố của tư duy về bản chất của chọn lọc tự nhiên, tạo thành một khung khái niệm mà có ứng dụng rộng rãi trong nhận thức của chúng ta về tiến hóa, và đã được thời gian chứng minh.

Mặc dù nội dung của nó chính xác trong tư duy, nhưng lại được viết bằng ngôn ngữ không kỹ thuật, Gene vị kỉ vẫn được coi là một kiệt tác của văn học khoa học, và những ý kiến mà nó đề cập vẫn phản ánh được vào ngày nay như lúc nó được xuất bản. “Cuốn sách này xứng đáng được đọc, và có thể được đọc bởi hầu hết mọi người. Nó tài năng mô tả một diện mạo mới của thuyết tiến hóa.” ―W. D. Hamilton

The structure of scientific revolutions (Cấu trúc các cuộc cách mạng khoa học) – Thomas Kuhn

Một bức tranh hài hước trên tạp chí “Frank & Ernest” với một chú gà con mới chui ra khỏi vỏ trứng, nhìn quanh và bày tỏ: “Ồ! Sự thay đổi khuôn mẫu!” rõ ràng đang đổ lỗi cho giai đoạn cuối của Thomas Kuhn. Quả thực, chỉ có một số triết gia hoặc sử gia có đủ ảnh hưởng để đưa ra truyện cười, và Kuhn là một trong số đó.

Cấu trúc các cuộc cách mạng trong lịch sử khoa học thực sự là một công trình kinh điển. Kuhn sử dụng các thuật ngữ như “sự thay đổi khuôn mẫu” hoặc “khoa học tiêu chuẩn,” diễn đạt ý niệm về việc những nhà khoa học chuyển từ sự khinh bỉ sang nghi ngờ rồi chấp nhận một lý thuyết mới như thế nào. Ông nhấn mạnh vào các yếu tố xã hội và tâm lý học trong khoa học – tất cả đã có ảnh hưởng sâu sắc đến sử gia, nhà khoa học, triết gia, nhà phê bình, nhà văn, chuyên gia kinh tế, và thậm chí cả họa sỹ đường phố.

Một số nhà khoa học, như Steven Weinberg và Ernst Mayr, cảm thấy phẫn nộ với Kuhn, đặc biệt là với sự nghi ngờ mà ông đã kích thích – hoặc cách mà công trình của ông đã được sử dụng để gieo rắc nghi ngờ về ý niệm về tiến trình khoa học. Tuy nhiên, có người cho rằng việc chấp nhận của thuyết tiến hóa mảng vào những năm 1960, được thúc đẩy bởi sự miễn cưỡng của các nhà địa chất, là một bước lùi trong sự thay đổi khuôn mẫu. Thậm chí cả Weinberg cũng đã thừa nhận rằng “Cấu trúc [các cuộc cách mạng trong khoa học] đã ảnh hưởng rộng lớn hơn so với các cuốn sách khác về lịch sử khoa học.” Trong lời kết thúc của Kuhn, ông viết, “Chúng ta đang sống trong thời đại Hậu Kuhn.”

Origin of species (Nguồn gốc các loài) – Charles Darwin – Sách khoa học được khuyên đọc nhiều nhất

Việc xuất bản cuốn “Nguồn gốc các loài” của Darwin vào năm 1859 là một bước tiến quan trọng đánh dấu một sự thay đổi mạnh mẽ trong tư duy khoa học. Cuốn sách này đã mất Darwin 20 năm để hoàn thành, và ông đã dự đoán một cơn bão tranh luận khi nó được công bố. Thật vậy, việc bán hết bản đầu tiên trong ngày phát hành đã chứng tỏ “Nguồn gốc các loài” đã gây ra một cuộc cách mạng trong lĩnh vực khoa học, triết học và thần học.

Những lập luận hợp lý và có căn cứ của Darwin đã cẩn thận xây dựng lý thuyết về chọn lọc tự nhiên và khẳng định rằng các loài không được tạo ra cùng một lúc bởi một nguồn sáng tạo thần thánh, mà thay vào đó chúng bắt đầu từ một số dạng đơn giản, sau đó trải qua quá trình biến dị và thích nghi qua thời gian. Dù ông đã gặp phải những vấn đề về sức khỏe, thảo luận về thí nghiệm của mình về tuyệt chủng ở loài ong, hoặc kể về một cuộc trò chuyện về loài chuột đào hang ở Nam Mỹ, những thành tựu của Darwin đã làm nên một kỳ tích đáng kinh ngạc và dễ hiểu.

Ý niệm sâu sắc của Darwin vẫn gây tranh cãi đến ngày nay, làm cho “Nguồn gốc các loài” trở thành cuốn sách gây ảnh hưởng nhất trong lịch sử khoa học tự nhiên – một công trình quan trọng không chỉ trong thời của nó mà còn trong lịch sử của nhân loại.

Guns germs and steel (Súng, vi trùng và thép) – Jared Diamond

Trong cuốn sách khoa học đầy nghệ thuật, tri thức và thú vị này, Jared Diamond đã trình bày những lập luận thuyết phục rằng nhân tố địa lý và môi trường đã có vai trò quan trọng trong việc định hình thế giới hiện đại. Các xã hội đã phát triển từ giai đoạn sản xuất lương thực đến thời kỳ săn bắt, hái lượm, và sau đó là việc phát triển tôn giáo – cũng như sự lan truyền của các vi khuẩn và vũ khí chiến tranh – cùng với việc khám phá biển và đất liền để chinh phục và tiêu diệt những nền văn hóa sơ khai.

“Súng, Vi trùng và Thép” là một bước tiến lớn trong nhận thức của chúng ta về xã hội loài người, vì nó ghi chép cách mà xã hội hiện đại đã trở thành và phá hủy những học thuyết dựa trên phân biệt chủng tộc trong lịch sử nhân loại.

The grand design (Bản thiết kế vĩ đại) – Stephen Hawking

Vũ trụ bắt đầu từ một thời điểm gọi là Big Bang, một sự kiện diễn ra khoảng 13,8 tỷ năm trước khiến vũ trụ bắt đầu mở rộng và phát triển. Tuy nhiên, vấn đề về lý do tại sao chúng ta ở đây và bản chất của thực tại vẫn là những câu hỏi cơ bản mà khoa học đang nghiên cứu.

Cuốn sách này, của Stephen Hawking và Leonard Mlodinow, giới thiệu các ý tưởng khoa học gần đây nhất về những vấn đề này và những bí ẩn vĩnh cửu của vũ trụ, bằng một ngôn ngữ đơn giản dễ hiểu.

Theo cơ học lượng tử, vũ trụ không chỉ tồn tại trong một trạng thái duy nhất hay có một lịch sử duy nhất. Các tác giả giải thích rằng chúng ta là sản phẩm của những biến động lượng tử từ thời điểm ban đầu của vũ trụ, và họ đề cập đến thuyết “đa vũ trụ” của cơ học lượng tử – ý tưởng rằng có thể có rất nhiều vũ trụ khác nhau tự nảy sinh từ hư vô, mỗi vũ trụ có luật lệ tự nhiên riêng biệt. Họ kết luận với một đánh giá quan trọng về thuyết M, một lý giải về các quy luật điều khiển vũ trụ của chúng ta, được xem là ứng viên duy nhất hiện nay cho một “lý thuyết thống nhất” mà Einstein đã tìm kiếm. Nếu được xác nhận, đây sẽ là một bước tiến lớn trong lĩnh vực lý tính loài người.

Cosmos (Vũ trụ – Carl Sagan)

Trong cuốn sách khoa học Cosmos này, Carl Sagan khám phá sự tiến hóa của vũ trụ trong suốt 15 tỉ năm và sự phát triển của khoa học và nền văn minh. Vũ trụ theo dõi nguồn gốc của tri thức và phương pháp khoa học, kết hợp khoa học và triết học, và suy đoán về tương lai của khoa học. Cuốn sách cũng thảo luận về những tiên đề cơ bản của khoa học bằng cách cung cấp câu chuyện về những nhà khoa học nổi tiếng qua các giai đoạn lịch sử, đặt đóng góp của họ trong ngữ cảnh rộng lớn của sự phát triển khoa học hiện đại.

Cuốn sách này bao quát một phạm vi rộng lớn, bao gồm những suy nghĩ của Sagan về nhân chủng học, vũ trụ, sinh học, lịch sử và thiên văn học từ thời cổ đại cho đến hiện đại. Sagan lại một lần nữa khẳng định quan điểm của mình về sự sống ngoài trái đất – rằng vũ trụ rộng lớn cho phép tồn tại của hàng ngàn nền văn minh ngoài trái đất, nhưng không có bằng chứng thực sự về việc những dạng sống đó đã từng đặt chân lên trái đất.

Còn rất nhiều cuốn sách khoa học hấp dẫn khác nữa nhưng mình xin đề cập tới nó trong phần 2, các GenZ hãy đọc hết 6 cuốn sách tri thức dồi dào này để nâng cao trí tuệ của bản thân đã nhé.

Xem thêm: Review Trí Tuệ Do Thái – Siêu phẩm đáng đọc nhất mọi thời đại